Αποτελέσματα

Μέσω της διαιτητικής παρέμβασης σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ενήλικες, επιτυγχάνεται η μέγιστη μείωση του σωματικού βάρους σε βάθος εξαμήνου, με μικρότερη απώλεια μέχρι και για δύο έτη. Το βάρος που μπορεί να απωλεσθεί κυμαίνεται από 4 ως 12 kg στο εξάμηνο. Ακολούθως, παρατηρείται συνήθως ήπια επανάκτηση του βάρους, με αποτέλεσμα στο έτος να παρατηρείται σε σχέση με την έναρξη της προσπάθειας τελική απώλεια 4 με 10 kg.

Βιβλιογραφία

Jensen MD, Ryan DH, Apovian CM, Ard JD, Comuzzie AG, Donato KA, et al. 2013 AHA/ACC/TOS Guideline for the Management of Overweight and Obesity in Adults: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and The Obesity Society. Circulation 2014;129(25 Suppl 2):S102-38. 

 

 

Ασφάλεια

Διαιτολόγια τύπων πέραν των προαναφερόμενων δεν είναι εγκεκριμένα από την ιατρική κοινότητα, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα, όσο και ως προς την ασφάλεια τους. Το καταρτιζόμενο διαιτολόγιο πρέπει είναι πάντοτε εξατομικευμένο με βάση τις ανάγκες, τον τρόπο ζωής, τις διατροφικές επιλογές και τα νοσήματα που ενδεχομένως έχει το κάθε άτομο.
Περιοδικά, θα πρέπει να γίνεται κλινική εξέταση και έλεγχος διαφόρων βιοχημικών παραμέτρων, με μεσοδιαστήματα που καθορίζονται κατά περίπτωση. Δεν συστήνεται η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής κατά τη διάρκεια της εφαρμογής διαιτολογίων απώλειας βάρους, δεδομένου ότι είναι μειωμένων θερμίδων, αλλά όχι μειωμένων θρεπτικών συστατικών.

Βιβλιογραφία

Jensen MD, Ryan DH, Apovian CM, Ard JD, Comuzzie AG, Donato KA, et al. 2013 AHA/ACC/TOS Guideline for the Management of Overweight and Obesity in Adults: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and The Obesity Society. Circulation 2014;129(25 Suppl 2):S102-38.

 

Τύποι δίαιτας

Οι ακόλουθες διαιτολογικές προσεγγίσεις μπορεί να οδηγήσουν στην απώλεια βάρους σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, αν επιτευχθεί ενεργειακό έλλειμμα:

  • Διαιτολόγια σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για την μελέτη του Διαβήτη (European Association for the Study of Diabetes), που εστιάζουν σε ομάδες τροφίμων.
  • Διαιτολόγια αυξημένης περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες (25% των ημερησίων θερμίδων από πρωτεΐνες, 30% από λίπη και 45% από υδατανθρακούχες τροφές).
  • Διαιτολόγια τύπου Higher-Protein Zone™ (5 γεύματα/ημέρα, κάθε ένα με 40% των ολικών θερμίδων σε υδατάνθρακες, 30% πρωτεΐνες και 30% από λίπη).
  • Γαλακτο-αυγο-φυτοφαγικού τύπου διαιτολόγια (Lacto–ovo–vegetarian–style diet) μειωμένων θερμίδων.
  • Κοινά διαιτολόγια μειωμένων θερμίδων.
  • Διαιτολόγια χαμηλών υδατανθράκων (αρχικά <20 gr/ημέρα υδατανθράκων) χωρίς επίσημο περιορισμό των θερμίδων, αλλά με πραγματικό ενεργειακό έλλειμμα.
  • Διαιτολόγια χαμηλών λιπαρών τύπου vegan (10% - 25% των ημερησίων θερμίδων προέρχονται από λιπαρά).
  • Διαιτολόγια χαμηλών λιπαρών (20% % των ημερησίων θερμίδων προέρχονται από λίπη) χωρίς επίσημο περιορισμό της ενεργειακής πρόσληψης, αλλά με πραγματικό ενεργειακό έλλειμμα.
  • Διαιτολόγια χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου – δείκτη με ή χωρίς επίσημο περιορισμό των ημερησίως προσλαμβανόμενων θερμίδων.
  • Διαιτολόγια χαμηλών λιπαρών (≤30% λίπη), υψηλών γαλακτοκομικών (4 μερίδες/ημέρα) με ή χωρίς αυξημένες φυτικές ίνες ή/και χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη τροφίμων, με περιορισμό των ημερησίων προσλαμβανόμενων θερμίδων.
  • Διαιτολόγια που στοχεύουν στα μακρο-θρεπτικά συστατικά (15%- 25% των ολικών θερμίδων από πρωτεΐνες, 20% - 40% από λίπη και το υπόλοιπο από υδατάνθρακες), με περιορισμό της θερμιδικής πρόσληψης.
  • Μεσογειακού τύπου διατροφή με μείωση της ενεργειακής πρόσληψης.
  • Διαιτολόγια ενδιάμεσης πρόσληψης πρωτεϊνών (12% των θερμίδων από πρωτεΐνες, 58% από υδατάνθρακες και 30% από λίπη).
  • Υψηλού ή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη διατροφή με θερμιδικό περιορισμό.
  • Διαιτολόγια τύπου της Αμερικανικής Εταιρείας Υπέρτασης βήματος 1 (AHA-style Step 1 diet) με περιορισμό της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων στις 1500 με 1800 kcal/ημέρα, με <30% των ολικών θερμίδων να προέρχονται από λιπαρά, εκ των οποίων 10% να είναι κεκορεσμένα.

    Οι ανωτέρω διαιτολογικές προσεγγίσεις δεν έχουν όλες τον ίδιο βαθμό αποτελεσματικότητας και επιστημονικής τεκμηρίωσης με καλά οργανωμένες κλινικές μελέτες.

Βιβλιογραφία

Jensen MD, Ryan DH, Apovian CM, Ard JD, Comuzzie AG, Donato KA, et al. 2013 AHA/ACC/TOS Guideline for the Management of Overweight and Obesity in Adults: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and The Obesity Society. Circulation 2014;129(25 Suppl 2):S102-38.

Μεθοδολογία

Η αρχική εκτίμηση περιλαμβάνει την λήψη ιατρικού ιστορικού, κλινική εξέταση, εργαστηριακό έλεγχο για διαπίστωση προβλημάτων υγείας και διατροφικό ιστορικό.
Ανάλογα με τα ευρήματα, την απαιτούμενη απώλεια βάρους και τα συμπαρομαρτούντα νοσήματα, καταρτίζεται ειδικό και εξατομικευμένο διαιτολόγιο, με βάση και τις διατροφικές επιλογές και τον τρόπο ζωής του εξεταζόμενου ατόμου.
Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση στα ισοδύναμα διατροφής, που συνιστούν την σύγχρονη και επιστημονικά ορθή προσέγγιση στην απώλεια βάρους.
Για την εφαρμογή της μεθόδου των ισοδυνάμων τροφίμων, τα απαιτούμενα βήματα είναι τα εξής:

  • εκπαίδευση στις ομάδες τροφίμων με βάση τα μακρο-θρεπτικά συστατικά τους,
  • υπολογισμός των ενεργειακών αναγκών με βάση την ηλικία, το φύλο, το στόχο βάρους που θα τεθεί και τον τρόπο ζωής,
  • κατάρτιση διαιτολογίου προσαρμοσμένο στις ανάγκες του ατόμου,
  • παροχή οδηγιών μαγειρέματος,
  • εκπαίδευση στα γεύματα εκτός σπιτιού,
  • παρακολούθηση επίτευξης των στόχων.

Εκτός από τη υγιεινο-διαιτητική παρέμβαση, αναγκαία είναι και περιοδική εκτίμηση από ψυχολόγο, δεδομένου ότι η σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση της παχυσαρκίας περιλαμβάνει τον εντοπισμό και αντιμετώπιση των παραγόντων αυτών που οδηγούν σε υπερφαγικές καταστάσεις.
Μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα και αναλόγως των αποτελεσμάτων, ενδέχεται να χρειαστεί ενίσχυση της προσπάθειας μέσω φαρμακοθεραπείας. Μέχρι τώρα στην Ελλάδα, μόνο η ορλιστάτη έχει λάβει έγκριση ως φάρμακο για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Άλλες φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν (λ.χ. θυροξίνη), έχουν πλέον αντένδειξη, δεδομένου ότι μπορούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτα προβλήματα υγείας ή ακόμη και το θάνατο.
Εφόσον όλα τα συντηρητικά μέτρα έχουν αποτύχει, ενδέχεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο βαριατρικής χειρουργικής επέμβασης από πεπειραμένο Χειρουργό σε επεμβάσεις τέτοιου τύπου. Αυτό θα συμβεί μόνο εφόσον τα προηγούμενα μέσα έχουν αποτύχει μετά από ικανό χρονικό διάστημα και εφόσον το προς χειρουργική αντιμετώπιση άτομο πληρεί τα επιστημονικά κριτήρια, προκειμένου να οδηγηθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια στο χειρουργείο.

 

Γενικά

 Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, προκειμένου να επιτευχθεί απώλεια σωματικού βάρους πρέπει να προκαλείται ημερήσιο ενεργειακό έλλειμμα. Με το όρο ενεργειακό έλλειμμα, νοείται το αποτέλεσμα της αφαίρεσης των ημερήσιων καταναλωνόμενων θερμίδων από τον οργανισμό από τις προσλαμβανόμενες ημερήσιες θερμίδες με τις τροφές. Οι τρόποι πρόκλησης ενεργειακού ελλείμματος είναι οι ακόλουθοι:
•    Μείωση της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων που απαιτούνται για τη διατήρηση του υπάρχοντος σωματικού βάρους κατά 500 – 750 kcal/ημέρα ή κατά 30 %. Αυτό συνεπάγεται περίπου για το γενικό πληθυσμό διαιτολόγια 1200 με 1500 kcal/ημέρα για τις γυναίκες και 1550 – 1800 kcal/ημέρα για τους άνδρες.
•    Ad libitum προσέγγιση, δηλαδή χωρίς καθορισμένο όριο ενεργειακού ελλείμματος, αλλά επίτευξη μειωμένης πρόσληψης θερμίδων μέσω περιορισμού ή εξάλειψης συγκεκριμένων τροφίμων από ημερήσιο σιτηρέσιο.

Βιβλιογραφία

Jensen MD, Ryan DH, Apovian CM, Ard JD, Comuzzie AG, Donato KA, et al. 2013 AHA/ACC/TOS Guideline for the Management of Overweight and Obesity in Adults: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and The Obesity Society. Circulation 2014;129(25 Suppl 2):S102-38.