Αυτομέτρηση

Η μέτρηση του σακχάρου είναι εύκολη πράξη και πρέπει να πραγματοποιείται από το ίδιο το άτομο με Διαβήτη. Είναι γρήγορη και εύκολη διαδικασία, που δίνει τις αναγκαίες πληροφορίες για τα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα και πως αυτά μεταβάλλονται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Με τα αποτελέσματα είναι δυνατή η προσαρμογή του διαιτολογίου, της άσκησης και της θεραπευτικής αγωγής.
 Η μέτρηση του σακχάρου είναι δυνατή τόσο στο αίμα, όσο και στα ούρα. Ο εντοπισμός της γλυκόζης στα ούρα ονομάζεται γλυκοζουρία. Αν και η μέτρηση της γλυκοζουρίας είναι απλή μέθοδος, δεν παράσχει ικανοποιητικές πληροφορίες και διαπιστώνεται όταν το σάκχαρο ξεπεράσει τα 180 mg/dl. Δεν προειδοποιεί για υπογλυκαιμίες και επηρεάζεται από πολλές άλλες παραμέτρους (λ.χ. άσκηση). Για τον λόγο αυτό δεν χρησιμοποιείται στην καθημέρα πράξη.
Η μέτρηση του σακχάρου αίματος στο σπίτι πραγματοποιείται με φορητό αναλυτή, είναι εύκολη και πρακτικά χωρίς κινδύνους. Παράσχει περισσότερες πληροφορίες από τις παρεχόμενες από τον έλεγχο των ούρων. Μετράει το τριχοειδικό σάκχαρο αίματος και όχι αυτό που μετράται μετά από αιμοληψία. Είναι αναμενόμενο να υπάρχουν μικρές αποκλίσεις μεταξύ του μετρούμενου σακχάρου με φορητό αναλυτή και σε μικροβιολογικό εργαστήριο, παρά την εξέλιξη των μετρητών. Η αυτομέτρηση μπορεί να είναι δυσάρεστη στην αρχή, σωματικά και ψυχολογικά, για το άτομο με Διαβήτη, εντούτοις μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα που θα γίνει αποδεκτή και αντιληφθεί την προσφορά της, θα αποτελεί τμήμα της καθημερινότητάς.
Το σακχαρόμετρο που θα προμηθευτείτε περιέχει τα εξής:

• Αυτόματο μετρητή.
• 10 ταινίες μέτρησης.
• Στυλό μέτρησης
• 10 καρφίδες (ή σκαριφιστήρες ή βελόνες νυγμού δακτύλου).

Η σακχαρομέτρηση γίνεται σε ένα από τα δάκτυλα κυρίως των χεριών - δύναται να γίνει και σε δάκτυλα των ποδών, καθώς και στο βραχίονα. Αρχικά καθαρίζεται η άκρη του δακτύλου (ονυχοφόρος φάλαγγα) μηχανικά με χαρτομάντιλο. Η χρήση αντισηπτικού διαλύματος, λ.χ. οινοπνεύματος, δεν είναι επιβεβλημένη, αλλά αν πραγματοποιηθεί, πρέπει η μέτρηση να γίνει αφότου στεγνώσει το δάκτυλο για να είναι ορθή. Τοποθετείται μία καρφίδα στο στυλό και οπλίζεται. Ακολούθως, τοποθετείται μία ταινία σακχαρομέτρησης στον μετρητή. Πιέζεται το δάκτυλο προς την άκρη και στο τέλος κρατείται πιεσμένο (να γεμίσει το δάκτυλο με αίμα). Πιέζεται το κομβίο εκτόξευσης του σκαριφιστήρα στο στυλό, ώστε να τρυπήσει τη άκρη του δακτύλου. Ενσταλάζεται η σταγόνα αίματος που θα δείτε στην ταινία μέτρησης. Όταν ακουστεί ο ήχος ειδοποίησης ότι η μέτρηση ήταν επιτυχημένη, απομακρύναιται η ταινία από το μετρητή, που ακολούθως δύναται να απορρίπτεται σε κοινό δοχείο απορριμμάτων. Αν λερωθεί ο μετρητής με αίμα,  καθαρίζεται με υγρό μαντηλάκι. Ομοίως πρέπει να γίνεται με τον σκαριφιστήρα, με τη διαφορά ότι πρέπει να τοποθετείται το καπάκι αν έχει ή να καρφώσεται στο υπόλειμμα του πλαστικού που αφαιρέθηκε, προκειμένου να μην τσιμπηθεί κάποιος άλλος. 

Στο  έντυπο καταγραφής σακχαρομέτρησης πρέπει να καταγράφεται η τιμή του σακχάρου που μετρήθηκε, η ώρα που έγινε η μέτρηση, η ώρα του προηγούμενου γεύματος και τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν (λ.χ. πυρετός). Η επανατοποθέτηση των υλικών στη θήκη τους πρέπει να γίνεται με παράλληλη διαπίστωση ύπαρξης υλικών για την την επόμενη μέτρηση. 

Μία φορά το χρόνο, καλό θα είναι να μετράται ταυτόχρονα το σάκχαρο με τον φορητό αναλυτή και με αιμοληψία σε Μικροβιολογικό Εργαστήριο, προκειμένου να διαπιστωθούν τυχούσες αποκλίσεις.
Ο αριθμός των μετρήσεων που θα πραγματοποιείται δεν είναι ο ίδιος για όλα τα άτομα με Διαβήτη και εξατομικεύεται ανάλογα με την κατάστασή και ρύθμιση που επιτυγχάνεται. Σε κάθε περίπτωση το σάκχαρο μετριέται προγραμματισμένα τις εξής ώρες:

• προ του προγεύματος (μετά την έγερση νηστικοί),
• 2 ώρες μετά το πρόγευμα
• πριν από το γεύμα,
• 2 ώρες μετά το τέλος του γεύματος,
• πριν το δείπνο,
• 2 ώρες μετά το τέλος του δείπνου,
• πριν το βραδινό ύπνο

Δεν όλες οι μετρήσεις υποχρεωτικές. Το πόσες και το πότε θα γίνονται καθορίζεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου.
Εκτάκτως ενδείκνυται να μετράται το σάκχαρο στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• σε υπόνοια ή συμπτώματολογία υπογλυκαιμίας,
• επί πυρετού,
• επί εμέτων,
• επί διάρροιας,
• πρό ή/και μετά άσκησης.

Δεν πρέπει να παραλείπεται να διατηρούνται τα αναλώσιμα σε δροσερό και ξηρό μέρος και να ελέγχονται πάντα οι ημερομηνίες λήξης τους πριν από κάθε χρήση. Τεχνικές λεπτομέρειες σχετικά με τη χρήση του φορητού αναλυτή παρέχονται από το εγχειρίδιο χρήσης του.
Το ποσό αποζημίωσης των αναλωσίμων από τον ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα ασφάλισής σας καθορίζεται από κατά καιρούς εκδιδόμενες εγκυκλίους.

Βιβλιογραφία

1. Insulin administration. Diabetes Care 2004;27 Suppl 1:S106-9.

2. Benjamin E. Self-Monitoring of Blood Glucose: The Basics. Clinical Diabetes 2002;20(1).

3. Checking Your Blood Glucose. Treatment and Care. Alexandria, VA 22311: American Diabetes Association, 2014.